Hơn 20 năm trước, khi chuẩn bị ra mắt Half-Life 2, Valve cũng đang nỗ lực quảng bá Steam – một nền tảng tải và cập nhật game trực tuyến hoàn toàn mới. Việc bắt buộc dùng Steam để chơi Half-Life 2 đã gây ra nhiều phản đối năm 2004. Nhưng chính sự độc quyền này của một tựa game đình đám đã giúp Steam nhanh chóng thu hút lượng người dùng khổng lồ, đặt nền móng cho vị thế thống trị thị trường sau này. Sự kết hợp giữa game và nền tảng đã tạo nên một lựa chọn táo bạo, khác biệt hoàn toàn so với hệ thống bán lẻ game truyền thống vốn đã “làm mưa làm gió” trên PC hàng thập kỷ.
Hiện tại, dấu hiệu cho thấy Valve sắp ra mắt một tựa game Half-Life mới, và song song đó là đẩy mạnh SteamOS – một hệ điều hành nhắm đến các nhà sản xuất phần cứng và người dùng cá nhân. Việc yêu cầu SteamOS để chơi Half-Life 3 chắc chắn sẽ gây ra nhiều tranh cãi. Tuy nhiên, việc độc quyền này có thể giúp SteamOS nhanh chóng thu hút người dùng, và có thể đưa nó trở thành hệ điều hành số một. Sự kết hợp giữa game và hệ điều hành hứa hẹn sẽ tạo ra một lựa chọn thay thế mạnh mẽ cho hệ sinh thái Windows đang thống trị PC gaming.
Thực tế, để thuyết phục người chơi chuyển sang nền tảng mới (phần cứng hay phần mềm), cần có những lợi ích rõ rệt. Lợi ích này có thể là hữu hình (tay cầm tốt hơn, đồ họa đẹp hơn), gián tiếp (tính năng xã hội, thành tựu), hoặc thậm chí là khá “lạ” (màn hình phụ trên thiết bị cầm tay). Tuy nhiên, yếu tố then chốt thường là những tựa game độc quyền, “đinh” của hệ thống, không có ở nơi nào khác. Thành công của Half-Life 2 trong việc phổ biến Steam thời kỳ đầu cho thấy sức mạnh của một tựa game độc quyền được mong chờ đến mức nào.
Thất bại của Steam Machine năm 2015, chạy trên SteamOS phiên bản đầu tiên, là minh chứng rõ ràng. Valve lúc đó bán SteamOS như một giải pháp thay thế cho Windows 8 – điều mà Gabe Newell, đồng sáng lập Valve, gọi là “thảm họa” cho thế giới game PC. Tuy nhiên, khi Microsoft không độc quyền phân phối ứng dụng trên Windows như Apple với iPhone, SteamOS không còn gì để thu hút người dùng ngoài việc tiết kiệm chi phí bản quyền Windows. Thư viện game Linux khi đó rất hạn chế, hiệu năng cũng kém hơn Windows đáng kể. Vì những nhược điểm quá rõ ràng, SteamOS và Steam Machine đã bị người dùng phớt lờ.
Nhưng SteamOS hiện tại đã khác xưa nhiều nhờ Proton – lớp tương thích cho phép chạy hầu hết game Windows trên SteamOS (trừ một số ngoại lệ). Điều này đã tạo nên thành công cho Steam Deck, mang đến trải nghiệm chơi game PC cầm tay thuận tiện cho nhiều người. Steam Deck cũng thể hiện những ưu điểm vượt trội về giao diện và trải nghiệm người dùng so với các thiết bị chơi game Windows.
Tuy nhiên, lợi ích của việc chuyển từ Windows sang SteamOS vẫn chưa đủ rõ ràng đối với nhiều người. Một tựa game độc quyền lớn như Half-Life 3 sẽ là chất xúc tác để thuyết phục người chơi chuyển đổi. Việc Half-Life 3 bỏ qua Windows – nền tảng mà hầu hết game thủ PC đang sử dụng – có vẻ điên rồ. Nhưng người chơi Windows vẫn có thể cài đặt miễn phí SteamOS (trên ổ đĩa hoặc phân vùng riêng) để chơi game. Việc cài đặt hệ điều hành mới không dễ dàng, nhưng Valve có kinh nghiệm tối ưu hóa quá trình tải game, cập nhật và cài đặt driver thông qua Steam. Hơn nữa, hàng triệu người dùng Steam Deck đã quen thuộc với SteamOS. Steam Deck cũ có thể không đủ mạnh để chơi Half-Life 3 ở thiết lập đồ họa cao nhất, nhưng game của Valve thường tối ưu tốt trên cấu hình thấp. Sáng kiến “Powered by SteamOS” của Valve cũng cho phép các nhà sản xuất phần cứng khác tung ra các máy tính để bàn, laptop và thiết bị cầm tay mạnh mẽ hơn, cài sẵn SteamOS. Chưa kể đến tiềm năng của “Steam Deck 2”.
Dù chắc chắn sẽ có sự phản đối từ người dùng Windows, nhưng hầu hết người hâm mộ Half-Life 3 sẽ chấp nhận cài đặt SteamOS để chơi game. Và nhiều người trong số họ có thể sẽ tiếp tục sử dụng SteamOS. Ngay cả việc độc quyền tạm thời Half-Life 3 trên SteamOS cũng đủ sức thu hút người dùng. Hoặc, có thể tặng kèm Half-Life 3 miễn phí cho các phiên bản SteamOS tương lai để khuyến khích người dùng trải nghiệm.
Với sự ra mắt rộng rãi của SteamOS, Valve có cơ hội hiếm hoi để thay đổi cục diện thị trường PC gaming, chấm dứt sự thống trị lâu nay của Microsoft. Half-Life 3 chính là “cà rốt” cần thiết để PC gaming thoát khỏi sự phụ thuộc vào Windows.
Nguồn: https://arstechnica.com/gaming/2025/03/why-valve-should-make-half-life-3-a-steamos-exclusive/